تاریخ صنعت فولاد تاکنون نقاط عطف متعددی داشته که تولید آهن اسفنجی و بریکت، یکی از مهم‌ترین آن‌ها به شمار می‌رود. تولید بریکت آهن اسفنجی منجر به تحول صنعت فولاد در جهان شد و علاوه بر کاهش خطرات ایمنی، بهداشتی و زیست‌محیطی تولید این کالای اساسی، باعث شد تا فرایند ساخت آن مقرون‌به‌صرفه شده و مدت‌زمان آن کاهش یابد. در این مقاله، به سؤالاتی مثل «بریکت چیست؟» و «کاربرد بریکت چیست؟» پاسخ داده‌ایم و با خواندن آن می‌توانید شناخت بیشتری نسبت به این محصول و روش‌های بریکت سازی مثل بریکت سرد و بریکت گرم؛ پیدا کنید.
بریکت چیست؟
بریکت همان آهن اسفنجی فشرده است. فشرده‌سازی آهن اسفنجی در زمان تولید باعث میشود که برخی از معایب آن رفع شود و تولید فولاد با استفاده از آن، کیفیت بالاتری داشته باشد. تا جایی که امروزه استفاده از بریکت آهن اسفنجی به عنوان ماده اولیه، جایگزین ضایعات آهن در بسیاری از کارخانه‌ها شده است. بریکت، در سه نوع سرد، گرم و نرمه تولید میشود که هر کدام خواص خاص خود را دارند.
همچنین این فرایند باعث میشود که حمل‌ونقل آهن اسفنجی راحت‌تر انجام شود و بتوان آن را با سهولت بیشتری در کوره‌ها شارژ کرد.
کاربرد بریکت چیست؟
مزایای متعدد بریکت آهن اسفنجی باعث شده که کاربردهای گسترده‌ای در صنعت فولاد داشته باشد. با خواندن لیست زیر، متوجه می‌شوید کاربرد بریکت چیست:
• جایگزین قراضه آهن در کوره‌های قوس الکتریکی و القایی
• افزایش کیفیت محصول و کاهش مصرف کک در کوره‌های بلند
• جایگزین قراضه آهن در کنورتور فولادسازی به عنوان خنک‌کننده
• امکان تولید فولاد آلیاژی از آن به دلیل میزان کربن و ناخالصی پایین
بریکت سرد چه تفاوتی با بریکت گرم دارد؟
همان‌طور که در ابتدای این مقاله خواندید، انواع بریکت آهن اسفنجی شامل بریکت گرم، بریکت سرد و بریکت نرمه میشود. انواع بریکت از نظر کاربرد، خواص، دما و روش تولید با یکدیگر تفاوت دارند. در ادامه، با انواع بریکت بیشتر آشنا می‌شوید:
بریکت سرد یا CBI
اگر در فرایند بریکت سازی، مواد اولیه در دمای محیط وارد ماشین بریکت زنی شوند، به محصول نهایی، بریکت سرد می‌گویند. همچنین بریکت سرد با استفاده از کوره تونلی ساخته میشود و در فرایند تولید آن از زغالسنگ استفاده می‌کنند. زغالسنگ نقش گاز احیاکننده مونواکسید کربن را بازی می‌کند و آهن اسفنجی پس از احیا توسط این گاز، با آب و چسب مخلوط شده و در دستگاه بریکت زنی تحت‌فشار بالا قرار می‌گیرد تا تبدیل به بریکت شود.
بریکت سرد کروی شکل و تو پر است و از نظر ابعاد و شکل با بریکت گرم تفاوت دارد.
بریکت گرم یا HBI
فرایند ساخت بریکت گرم، ادامه فرایند تولید آهن اسفنجی است و برای ساخت آن، از کوره‌های احیای مستقیم استفاده می‌کنند. در این کوره‌ها، دمای آهن اسفنجی تا 650 درجه سانتی‌گراد بالا می‌رود و پس از انجام شدن فرایندهای احیا توسط گاز، آن را وارد دستگاه بریکت سازی می‌کنند. دمای بالای سنگ‌آهن باعث میشود که بریکت تولیدشده از آن، فشرده‌تر از بریکت سرد باشد. همچنین بریکت گرم، شکلی شبیه به مستطیل دارد.
بریکت گرم پرکاربردترین نوع بریکت آهن اسفنجی است و بیشتر در آن دسته از کارخانه‌های نورد که مجهز به کوره قوس الکتریکی هستند، مورد استفاده قرار می‌گیرد. این محصول تخلخل کمتری در مقایسه با آهن اسفنجی دارد و ایمن‌ترین نوع بریکت در جهان است.
بریکت نرمه
بریکت نرمه همان غبار یا نرمه‌ای است که هنگام تولید آهن اسفنجی به روش احیای مستقیم ایجاد میشود. این غبار، جمع‌آوری‌شده و با روشی مشابه با روش تولید بریکت سرد، تبدیل به بریکت آهن اسفنجی میشود. به دلیل وجود ناخالصی زیاد و ترکیب شیمیایی متفاوت، کیفیت بریکت نرمه از سایر انواع بریکت کمتر است، اما با این حال به عنوان ماده اولیه در بسیاری از کارخانه‌های فولادسازی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
مزایای بریکت چیست؟
مزایای بریکت به ما ثابت می‌کند که چرا قیمت آهن تولیدشده از آن، از قیمت آهنی که با استفاده از آهن اسفنجی تولید میشود، بیشتر است. لیست زیر، تنها بخشی از مزایای بریکت آهن اسفنجی است:
• حجم کمتر در مقایسه با آهن اسفنجی
• سهولت بیشتر در انبار کردن و حمل‌ونقل آسان‌تر در مقایسه با آهن اسفنجی
• سرعت اکسیداسیون پایین
• امکان آلیاژسازی هنگام تولید
• سهولت صادرات از طریق زمین و دریا
• قابلیت تنظیم درصد کربن موجود در ساختار آن از 0.02 تا یک درصد
• یکنواخت بودن کیفیت به علت عدم افت درجه فلزی
• دارا بودن درجه فلزی بیشتر از 96 درصد
• مقاومت بالا در برابر اشتعال به دلیل ساختار فشرده و نامتخلخل
• راندمان بالای تولید فولاد با استفاده از آن به دلیل درصد پایین اکسیژن
• استحکام مکانیکی بالا و عدم تولید غبار به دلیل خرد شدن سریع در کوره
ایران، مهد بریکت سازی جهان
ایران، هند و چین بزرگ‌ترین تولیدکنندگان آهن اسفنجی در جهان محسوب می‌شوند که برای بریکت سازی، از این محصول استفاده می‌کنند. در کشور ما بریکت هم به روش گرم و هم به روش سرد تولید میشود و در خاورمیانه، ما تنها کشوری هستیم که تکنولوژی بریکت سازی گرم را داریم. مازاد تولید بریکت آهن اسفنجی در ایران به حدی است که 90 درصد بریکت تولیدشده در داخل، به کشورهای دیگر صادر میشود.
حال که پاسخ سؤالات «بریکت چیست؟» و «کاربرد بریکت چیست؟» را می‌دانید، این را هم بدانید که کیفیت بالای بریکت آهن اسفنجی تولیدشده در ایران، باعث شده تا کیفیت محصولات فولادی ساخت داخل نیز بالا برود. اگر قصد خرید محصولات فولادی با کیفیت را دارید، می‌توانید آن‌ها را بهصورت آنلاین از سایت آهنگر بخرید. تنوع مقاطع فولادی به لحاظ سایز و برند در این سایت بالا بوده و بارهای ارسالی از انبارهای آن، توسط واحد کنترل کیفیت، تضمین می‌شوند.